امروزه معدود افرادی را می توان یافت که کلمه ارز و ارزها به گوش شان نخورده باشد، با این وجود آیا همه می دانند تفاوت ارز و پول در چیست؟ و کدام پول ها ارز هستند؟ بهتر است برای شروع اینگونه بیان کنیم که برخلاف عادت ما که تمام اسکناس ها و سکه های دنیا را پول خطاب می کنیم؛ سکه های طلا و نقره و مس که در تمام دنیا ارزش یکسانی دارند پول هستند، چرا که پول فقط به وسیله های مبادلاتی گفته می شود که ارزش ذاتی دارند و در هر جای جهان ارزش شان یکی است.
اما پول هایی که به شکل اسکناس مورد استفاده قرار می گیرند، ارز به شمار می روند. ارزها، کاغذهای بی ارزشی هستند که به صورت قراردادی توسط دولت ها به آن ها ارز داده می شود. این ارزها به صورت قراردادی به عنوان پول یک کشور به حساب می آِیند و مردم آن کشور نیز می پذیرند که از طریق این پول مبادلات کالا انجام شود. این ارزها می توانند به عنوان سرمایه هم ذخیره شوند. ارز یک واسطه مبادلاتی است که اکثر مردم فکر می کنند پول است، این برگه های بی ارزش مقیاس محاسباتی، قابل معاوضه و تقسیم پذیر هستنند.
بنابراین ارز شکل پذیرفته شده‌ای از پول می باشد که شامل اسکناس های کاغذی میشود و از طریق دولت توزیع و در داخل اقتصاد گردش دارد. ارز که واسطه مبادله کالا و خدمات است، زیربنای کسب و کارهاست. به طور معمول هر کشوری ارز مخصوص به خودش را دارد و تنها بانک مرکزی یک کشور است که حق توزیع پول را دارد.
میزان تبدیل ارزها در کشورهای گوناگون فاکتور سنجش سطح اقتصادی یک کشور است و نشان دهنده ی ثبات اقتصادی است. از همین رو، مدام تحت نظارت و بررسی قرار می گیرد، ارزش یک ارز بستگی به میزان ورود و خروج آن از کشور دارد. وقتی در بازار جهانی تقاضا برای یک ارز بیشتر می شود ارزش آن ارز هم بیشتر است. علت اینکه ارزش ارز دلار در جهان بیشتر از دیگر ارزهاست، میزان استفاده از آن در اکثر معاملات جهانی است، هرچند عوامل متعددی بر نرخ ارز کشورها اثر می گذارد.
سرمایه گذاران غالباً ارز را در بازار بورس خارجی معامله می‌کنند. نرخ مبادله ارز نرخی ست که در آن دو نوع ارز مختلف می‌توانند با یکدیگر مبادله شوند، این نرخ ها می‌توانند «شناور» یا «ثابت» باشند. نرخ ارز شناور بدان معناست که ارزش تغییرات ارز در ارتباط با مکانیزم های بازار خارجی مشخص میشود و نرخ ارز ثابت هم نرخی است که ارزش آن به ارز دیگری مثل طلا یا یک سبد از ارزهای مختلف وابسته است.
اکثر ارزها، مانند دلار آمریکا می‌توانند با سایر ارزها در بازار پول معامله یا تبدیل شوند. به عنوان مثال، توریست های بین المللی که قصد دارند ارز خود را مبادله کنند معمولاً این کار را در صرافی ها یا بانک ها، بدون هیچ محدودیتی انجام می‌دهند. این ارزها به عنوان ارزهای کاملاً تبدیل‌پذیر در نظر گرفته می‌شوند. ارزهای نیمه تبدیل‌پذیر آن‌هایی هستند که یک بانک مرکزی بر آنها نظارت دارد. بانک های مرکزی بعضی اوقات این کار را با کنترل جریان نقدی و سرمایه گذاری بین المللی انجام می‌دهند. ارزهای غیر تبدیل‌پذیر ارزهایی هستند که در بازار خارجی شرکت نکرده و اجازه تبدیل‌شدن به سایر ارزها به‌طور مستقیم را ندارند.
مهم ترین ارزهای دنیا کدامند؟
- دلار آمریکا: بر طبق برآوردها، روزانه ۲.۲ تریلیون دلار در سراسر جهان مبادله می شود. بیشترین سهم از ذخایر ارزی جهان را دلار آمریکا دارد و تقریباً ۶۳ درصد ذخایر ارزی بانک های مرکزی دنیا از این ارز تشکیل شده است. قیمت مس، نفت و طلا نیز بر اساس دلار مشخص میشود.
- یورو: این ارز واحد پول ۱۹ کشور عضو منطقه‌ی یورو میباشد و هر روز ۸۰۰ میلیون دلار در دنیا مبادله می‌گردد. دومین سهم از ذخایر جهانی با ۲۰ درصد به این ارز تعلق دارد.
- ین ژاپن: روزانه حدودا۵۵۰ میلیون دلار مبادله که ۴.۹ درصد از ذخایر ارزی بانک های مرکزی جهان را داراست، مختص این ارز پر مبادله است.
- پوند انگلیس: به طور میانگین روزانه ۳۲۵ میلیون دلار مبادله با پوند انجام می گیرد و ۴.۵ درصد ذخایر ارزی جهان را پوند تشکیل می دهد.
- دلار استرالیا: به طور متوسط روزانه ۱۷۴ میلیون دلار مبادله با دلار استرالیا انجام میشود و ۱.۸درصد ذخایر ارزی جهان را پوند تشکیل داده است.
- دلار کانادا: روزانه ۱۳۰ میلیون دلار مبادله با پوند انجام میشود و ۲.۰۲ درصد ذخایر ارزی جهان را دلار کانادا تشکیل داده است.
- فرانک سوئیس: به طور میانگین روزانه ۱۲۲ میلیون دلار مبادله با پوند انجام میشود و ۰.۱۸ درصد ذخایر ارزی جهان را تشکیل می دهد. فرانک یکی از ارزهای امن شناخته است که در زمان بحران‌های جهانی تقاضای خرید آن بالاتر می‌رود.
- یوان چین: روزانه ۱۰۱میلیون دلار مبادله با این ارز انجام می شود و۱.۲۳درصد ذخایر ارزی جهان رایوان تشکیل داده است.
- کرون سوئد: به طور میانگین روزانه ۵۶ میلیون دلار مبادله با کرون انجام می گیرد ولی از سهم کرون در ذخایر ارزی بانک های مرکزی جهان اطلاعات دقیقی نداریم.
- دلار نیوزلند: روزانه حدود ۵۲ میلیون دلار مبادله با دلار نیوزلند انجام می شود اما این ارز سهم کمی از ذخایر ارزی کشورها را دارد.
پیش از ورود به بحث اصلاحات رایج بازار ارز ، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که واحد پول هر کشور بخش بسیار مهمی از اقتصاد آن را شامل می شود و سازمان ملل 180 واحد پولی را به رسمیت می شناسد. از سویی ارزش پول به کاهش یا افزایش نرخ ارز وابسته است. در حقیقت، نرخ ارز میزان پولی است که باید به ازای خرید یک واحد پول مرجع (مانند یورو، دلار، پوند) پرداخت شود و این نکته ارزش پول یک کشور را مشخص می کند. در ادامه به مهم ترین اصطلاحات بازار ارز می پردازیم.
اصطلاحات بازار ارز
EUR/USD:1,3001 به این معناست كه ارزش یك یورو ۱.۳۰۰۱ برابر ارزش یك دلار است، یعنی شما برای خرید یك یورو باید معادل ۱.۳۰۰۱ دلار پرداخت کنید. این نسبت ها برای همه ارزها وجود داشته و تا 4 عدد محاسبه می گردند. تنها ین ژاپن است كه تا دو رقم اعشار محاسبه می شود.
USD/JPY:105,32 به این معناست كه برای خرید یك دلار باید ۱۰۵.۳۲ین پرداخت نمایید.
به ارزی كه در سمت چپ است، ارز پایه می گویند.
به یك نسبت مثل EUR/USD یك جفت ارزی یا Pair می گویند.
با هدف تسریع بخشی كار هر جفت ارزی را به شکل یك شیء واحد یا یك كالا در نظر بگیرید كه قیمت آن دچار نوسان بوده و شما می خواهید تا در زمان مناسب با خرید و فروش آن سود نمایید.
در اعلام نرخ ها به هر ۰.۰۰۰۱ تغییر یك پیپ (PIP) گفته می شود و در تغییر نرخ ین به هر ۰.۰۱ تغییر یك پیپ می گویند.
در یك ترید دو نرخ وجود دارد، نرخ خرید از شما (Bid) و فروش به شما (Ask) . منطقی است كه نرخ فـروش به شما از نرخ خرید از شمــا بیشتر باشد. این تفاوت بستگی به كارگزار دارد و بین ۲ تا ۷ پیپ در تغییر است كه البته عرف بازار ۵ پیپ است و به این فاصله قیمت خرید و فروش Spread گفته می شود. نرخ Spread به كارگزار بستگی دارد و در مواردی دارای اختلاف بسیاری میان كارگزاران مختلف است.
لات (Lot) : هر لات معاملاتی طبق تعریف معادل ۱۰۰۰۰۰ واحد از ارز سمت چپ یك جفت ارزی است.
مارجین : یك حساب اعتباری است كه شما تنها با آن معامله می كنید و حق برداشت از آن را ندارید. این حساب چندین برابر موجودی اولیه به شما اعتبار می دهد كه این به شرایط كارگزار بستگی دارد. معمــولا از ۲۰ الی ۵۰۰ برابر متغیر است. مارجین در حقیقت مثل یك اهرم عمل می کند به همین دلیل در اصطلاح به این ارزش افزوده Leverage اطلاق می شود و منظور از عبارت Leverage ۱:۱۰۰ اعتبار ۱۰۰ برابر سرمایه اولیه است.
مارجین كال یا كال مارجین : در وضعیتی كه پوزیشن های بازار ارز شما آنچنان به سوی ضرر برود كه موجودی شما از مارجین مورد نیاز بازار ارز كمتر باشد و بروكر بیم داشته باشد كه با ادامه این روند حساب بازار ارز شما صفر شود و بروكر مجبور شود بقیه زیان را خود متقبل شود ، یك یا تمام پوزیشن های بازار ارز شما را می بندد و از ادامه ضرر جلو گیری می كند كه به این حالت مارجین كال بازار ارز اطلاق می شود.
پوزیشن: یك معامله باز در بازار ارز یک پوزیشن محسوب می شود، با انجام یك معامله در جهت معكوس می توان پوزیشن را بست.
سواپ : در صورتی كه یك پوزیشن بازار ارز در ساعت ۲۴ پلتفرم بروكر باز باشد برای نگهداری آن هزینه ای اخذ می شود كه به آن سواپ بازار ارز می گویند. این هزینه در بروكر های مختلف بازار ارز متفاوت است و در اكثر موارد با اختلاف نرخ بهره جفت ارز معامله شده متناسب است. همچنین بعضی از بروكر ها سواپ مثبت هم دارند، بروكر هائی هم هستند كه حساب های بدون سواپ ارائه می كنند.
کارمزد:
سه مدل کارمزد Fee وجود دارد که در حالت های مختلف ممکن به شما تعلق بگیرد:
Deposit fees : کارمزد واریز پول، کارمزدی ست که هنگامیکه پولی به کارگزاری واریز نمی کنید از شما کسر می شود.
Transaction fees: کارمزد خرید و فروش، کارمزدی است که زمانی که تراکنشی انجام می دهید به شما تعلق می گیرد.
Withdrawal fees: کارمزد خروج پول، زمانی که تصمیم می گیرید پولتان را از یک کارگزاری خارج کنید، باید این کارمزد را بپردازید.
Network fees: کارمزد شبکه، هزینه‌ای است که زمان انتقال ارزهای دیجیتال بین صرافی‌ها یا کیف پول‌ها توسط شبکه‌ی بلاک‌چین دریافت میشود.
انواع سفارشات
به طور کلی سفارشات در بازار ارز به دو گونه انجام میشود:
۱. سفارشات آنی
- سفارشات آنی
این نوع از سفارشات با توجه به روند و نرخ فعلی بازار به انجــام می رسند. به عنوان مثال شخصی با تصمیم به اینكه در حال حاضر باید وارد بازار شود، اقدام به خرید یا فروش می كند. به این نوع از معامله كه به شکل دستی و توسط خود معامله گر در بازار ارز به اجرا در می آید معامله آنی می گویند. انواع معاملات آنی شامل موارد ذیل است:
Buy سفارش خرید ارز پایه در مقابل ارز دیگـر
Sell سفارش فروش ارز پایه در مقابل ارز دیگر
۲. سفارشات برای اجراء در آینده
- سفارشات برای اجراء در آینده
این نوع از سفارشات بر مبنای پیش بینی معامله گر برای ایجاد یك روند نوسان قیمت در آینده است. به عنوان مثال معامله گر پیش بینی می كندکه اگر قیمت از یك حد خاص عبور كند بی شک روند جدیدی رو به بالا یا پایین بوجود خواهد آمد؛ بنابراین در داخل نرم افزار كارگزار خود تعریف می كند كه اگر نرخ به حد تعریف شده رسید، اقدام به خرید یا فروش نماید. سفارشات برای اجراء در آینده به انواع مختلف سفارشات خرید و فروش تقسیم بندی می شوند:
Buy Limit، Sell Limit، Buy Stop و Sell Stop
در ادامه، هر یک از انواع سفارشات خرید و فروش به صورت جداگانه تشریح می شود:
Buy Limit :
پیش بینی میكنیم كه نرخ ارز پس از پیمودن یك روند نزولی به خط حمایت (Support) موثری برخورد کند و نوسان صعودی خود را آغاز نماید. در این وضعیت پتانسیل یك معامله از نوع خرید (Buy) شكل می گیرد، پس می توان در داخل نرم افزار كارگزار تعریف کرد كه به محض رسیدن قیمت به حد پایین و برگشت به سمت بالا، مقدار مشخصی از آن ارز را برای شما خریداری کند. این حالت را می توان به شکل خلاصه (خرید در زیر قیمت كنونی بازار) نامید.
Sell Limit :
این نوع از معاملاتی در حالتی است كه معامله گر تشخیص می دهد كه قیمت پس از یك روند صعودی و رسیدن به یك دامنه قیمتی مشخص، شروع به یك روند نزولی می کند. این حالت را می توان به صورت خلاصه (فروش در قیمتی بالاتر از قیمت لحظه ای بازار) نام نهاد.
Buy Stop :
فرض كنیم كه یك معامله گر تشخیص می دهد كه روند قیمت پس از رسیدن به یك قیمت مشخص در یك روند صعودی قیمت، حركت خود را ادامه می دهد. در این حالت معامله گر اقدام به گذاشتن یك معامله از نوع خرید در قیمتی بالاتر از قیمت كنونی بازار می کند كه به آن Buy Stop می گویند.
Sell Stop :
اگر معامله گری بروز یك معامله از نوع فروش را در قیمتی پایین تر از قیمت لحظه ای بازار پیش بینی کند، یك معامله از نوع Sell Stop می تواند شكل بگیرد. در این وضعیت معامله گر در داخل نرم افزار كارگزاری خود تعریف خواهد کرد كه بعد از گذشت یك روند نزولی و رسیدن قیمت به دامنه ای مشخص و ادامه آن، مقداری مشخص از آن ارز را به فروش برساند.
سفارشات OCO:
OCO مخفف عبارت One cancels the other order و به معنای «لغو سفارش توسط سفارشی دیگر» است. یک جفت سفارش که به طور همزمان ایجاد می‌شوند، اما تنها امکان اجرای یکی از آنها وجود دارد. یعنی به محض اینکه یکی از سفارشات به طور کامل یا جزئی پر شود، دیگری به طور خودکار لغو میشود. این نوع از سفارش در حقیقت، تركیبی از دو سفارش Take Profit و Stop Loss است و به معنی آن است كه هر یک از آنها كه زودتر فعال شد، سفارش دیگر به شکل خودكار Cancel خواهد شد.
این همان چیزی است که عملکرد OCO را به یک ابزار معاملاتی عالی برای بهبود نرخ موفقیت و به حداقل رساندن ضررهای احتمالی تبدیل می‌کند.
سفارش Loop :
در وضعیتی كه بازار دارای حالت Side Trend بوده و در بین دو خط یا محدوده حمایت و مقاومت به طور مكرر نوسان کند، معامله گر می تواند از سفارشات Loop در معاملات خود استفاده کند. در این روش از سفارش می توان دو معامله برای سیستم تعریف نمود كه یكی از نوع Buy بوده و در محدوده خط حمایت آغاز به كار کند و دیگری سفارش Sell بوده و در محدوده مقاومت سفارش داده می شود. در این معاملات حد سود قاعدتا بین محدوده مقاومت و حد حمایت تعیین می شود.
جمع بندی
همانطور که مشاهده می کنید، وسعت، عمق و نقدینگی بازار ارز باورکردنی نیست. با توجه به یك برآورد انجام شده، فعالترین نرخهای تبادلی ارز دنیا مثل دلار/ین و یورو می‌توانند در طی روز تا ۱۸۰۰۰ بار تغییر كنند. نوسانات منحنی های عرضه و تقاضای ارز یك كشور كه بر اثر عوامل زیادی مانند تغییر نرخ تورم، تغیییر سلیقه مردم نسبت به تولیدات داخلی و خارجی، رشد اقتصادی، تغیییر نرخ بهره، تغییر در انتظارات و مداخلات بانك مركزی جهت انجام سیاست های پولی ایجاد می شود، موجب تغییر مداوم نرخ ارزها نسبت به یكدیگر می شود.
